Code
library(knitr)
::opts_chunk$set(warning = FALSE, message = FALSE)
knitr
setwd("E:/studia/Rok2/Statystyka/projekt_raport")
library(knitr)
::opts_chunk$set(warning = FALSE, message = FALSE)
knitr
setwd("E:/studia/Rok2/Statystyka/projekt_raport")
Słowenia to państwo położone w Europie Środkowej na półwyspie bałkańskim. Będąca w XX wieku częścią Jugosławii od której uzyskała niepodległość w 1991 roku. Graniczy z Włochami, Austrią, Węgrami oraz Chorwacją. Jej strategiczne położenie, połączone z efektywnym zarządzaniem gospodarczym, uczyniło z niej lidera w regionie Bałkanów pod względem rozwoju ekonomicznego.
W niniejszym raporcie skoncentrujemy się na analizie kluczowych wskaźników gospodarczych Słowenii w celu porównania jej rozwoju do innych krajów europejskich
Do przeprowadzenia analizy wykorzystano dane pochodzące z ogólnodostępnych baz danych statystycznych:
> Republic of Slovenia Statistical Office
> macrotrends.net
> Eurostat
> World Bank
Analiza statystyczna rozwoju ekonomicznego Słowenii została wykonana w języku R za pomocą oprogramowania R studio. Do analizy i wizualizacji danych wykorzystano funkcje zwarte domyślnie w R oraz narzędzia pochodzące z pakietów:
> ggplot2
> kableExtra
> dplyr
> ggrepel
> readxl
library(ggplot2)
library(readxl)
library(ggrepel)
library(kableExtra)
library(dplyr)
Słowenia jeszcze przed rozpadem Jugosławii była jej najbogatszą republiką. PKB na jednego mieszkańca Słowenii było znacznie wyższe niż w pozostałych krajach należących do Jugosławii. Był to jeden z powodów dla których doszło do separacji Słowenii od reszty kraju. Możemy zauważyć znaczną różnicę między Słowenią a resztą państw południowo słowiańskich. (Tab. 1.)
W latach 90tych sytuacja ekonomiczna w Słowenii była zbliżona do tych w innych krajach należących wcześniej do bloku wschodniego. W 1995 PKB wynosiło 10 738 USD na mieszkańca. W tym samym roku w we Włoszech będącymi najbardziej rozwiniętym państwem śródziemnomorskim wartość ta wyniosła 20 664,55 USD.
W 2004 roku gdy Słowenia dołączyła do Unii Europejskiej jej PKB per Capita wynosiło 17 231 USD. Od tego moment wystąpił znaczny wzrost słoweńskiego PKB per Capita, aż do roku 2007 który to Słowenia zamknęła z wynikiem 27 587 USD. W następnych latach następowały liczne spadki i nieznaczne wzrosty tego wskaźnika. Największy nastąpił w 2015. Słoweńskie PKB per Capita spadło wówczas do 20 892 USD. Zarazem był to początek stabilnego wzrostu ponieważ do roku 2018 uśredniony dochód na mieszkańca Słowenii wyniósł 26 149 USD. Następnie w 2023 Słowenia uzyskała rekordową w swojej historii wartość PKB per capita, które wyniosło 32 214 USD (Ryc. 1.)
= read.csv("pkb_per_capita_yugo.csv", encoding = 'UTF-8')
tabela_1 = gsub("\\.", " ", colnames(tabela_1))
nazwy colnames(tabela_1) = nazwy
kable(tabela_1, "html")
Rok | Słowenia | Serbia | Bośnia i Hercegowina | Chorwacja | Macedonia |
---|---|---|---|---|---|
1995 | $10 730 | $2 207 | $498 | $4 930 | $2 373 |
1996 | $10 815 | $2 864 | $713 | $5 299 | $2 328 |
1997 | $10 455 | $3 380 | $907 | $5 330 | $1 960 |
1998 | $11 176 | $2 571 | $1 000 | $5 711 | $1 876 |
1999 | $11 453 | $2 571 | $1 128 | $5 268 | $1 915 |
2000 | $10 201 | $915 | $1 322 | $4 952 | $1 862 |
2001 | $10 480 | $1 727 | $1 383 | $5 364 | $1 823 |
2002 | $11 777 | $2 284 | $1 603 | $6 219 | $1 989 |
2003 | $14 849 | $3 005 | $2 031 | $8 192 | $2 440 |
(Tab. 1.) Zestawenie wartośći PKB per capita w byłej Jugosławii w latach 1995 - 2003 (Brak danych dla Czarnogóry, która była wówczas częścią Serbii)
= read.csv("pkb_per_capita.csv", encoding = 'UTF-8')
tabela
ggplot(data = tabela, aes(x = year, y = pkb_value))+
geom_line(linewidth = 1.5, color = "#74d7f7")+
geom_point(size = 2, color = "#74d7f7",size = 3)+
geom_text(aes(label = scales::comma(pkb_value)), vjust = -0.75, size = 2.5)+
geom_segment(aes(x = year, xend = year, y = 17.5, yend = pkb_value), linetype = "dashed", color = "black")+
scale_x_continuous(breaks = tabela$year)+
labs(
title = "PKB per capita Słowenii w latach 2004 - 2022",
y = "wartość PKB per capita w USD"
+
)theme(
axis.title.x = element_blank())
(Ryc. 1.) PKB per capita w Słowenii w latach 2004 - 2022
Na poniższym wykresie przedstawione jest porównanie 4 państw wraz ze Słownenią pod względem inflacji w latach 1995-2003. Widoczna jest diametralna różnica między Państwami które kiedyś wchodziły w skład Jugosławii. Najwyższą inflacje w tym zestawieniu posiada Serbia gdzie najwyższą liczbę posiadała w 1996 roku i wynosiła ona 95,6% w tym czasie na Słowenii inflacja wynosiła 10%, w tym samym roku odnotowano również najniższą notę dla Bośni i Hercegowiny i wynosiła ona –17,1%. Widoczne jest, że inflacja Słowenii spada przez te pięć lat w spokojnym tempie, natomiast Serbia odnotowała na samym początku 1997 spadek o ponad 70 punktów procentowych a Bośnia i Hercegowina wzrost o 30 punktów procentowych. Chorwacja posiada najbardziej stałą i niediametralnie zmieniającą się inflacje, przez te pięć lat wahała się między 4 – 6,5%. Macedonia zaliczyła spadek w 1995 o 14 punktów procentowych a następnie przez cztery lata zmieniała się nieznacznie. (Tab. 2.)
W ciągu ostatnich 19 lat sytuacja inflacyjna w Słowenii utrzymywała się generalnie na zadowalającym poziomie, chociaż zauważa się nagły i znaczny wzrost w ostatnich dwóch latach. Dla roku 2022 odnotowano najwyższy poziom inflacji w tym okresie (tj 8.8%), najniższą odnotowano w roku 2015 (tj –0.5%). W porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej, dane z września 2023 roku wskazują, że inflacja w Słowenii jest jedną z wyższych, jednak prognozy sugerują stopniowy jej spadek w ciągu najbliższych lat, dla najnowszych prognoz w 2023 roku inflacja wynosi 7.3%. Wzrost w roku 2021 był prawdopodobnie skutkiem kryzysu zdrowotnego związanego z pandemią COVID-19, jaki miał miejsce w tym okresie.
(Ryc. 2.)
library(readxl)
library(kableExtra)
= read_excel("Inflacja.xlsx")
tabela_2 kable(tabela_2, "html")
Rok | Słowenia | Serbia | Bośnia i Hercegowina | Chorwacja | Macedonia |
---|---|---|---|---|---|
1995 | 13.5 | 82.6 | 8.8 | 4.0 | 16.4 |
1996 | 10.0 | 95.6 | -17.1 | 4.3 | 2.5 |
1997 | 8.3 | 23.3 | 13.0 | 4.2 | 1.3 |
1998 | 7.9 | 30.1 | 1.6 | 6.4 | 0.5 |
1999 | 6.1 | 42.4 | 8.4 | 4.0 | -1.3 |
2000 | 8.9 | 71.2 | 21.8 | 4.6 | 6.6 |
2001 | 8.4 | 95.0 | 4.7 | 3.8 | 5.2 |
2002 | 7.5 | 19.5 | 5.0 | 1.7 | 2.3 |
2003 | 3.6 | 9.9 | 1.4 | 1.8 | 0.9 |
2004 | 3.6 | 11.0 | 2.2 | 2.0 | -0.4 |
(Tab. 2.) Zestawenie wartośći inflacji (w %) w byłej Jugosławii w latach 1995 - 2003 (Brak danych dla Czarnogóry, która była wówczas częścią Serbii)
= read_excel("Slovenia_Inflation.xlsx")
dane
= ggplot(dane, aes(x = year, y = inflation, label = sprintf("%.1f%%", inflation))) +
wykres geom_hline(yintercept = 0, linetype = "solid", color = "darkgrey", size = 1) +
geom_line(color = "#74d7f7", linewidth = 1.5) +
geom_point(color = "#74d7f7", size = 3) +
geom_text(aes(y = inflation), hjust = 0, vjust = -1, color = "black", size = 3) +
geom_segment(aes(x = year, xend = year, y = -1, yend = inflation), linetype = "dashed", color = "black") +
labs(title = "Inflacja w Słowenii w procentach",
x = "Rok",
y = "Inflacja w %") +
scale_x_continuous(breaks = seq(2004, 2023, by = 1))+
theme(
axis.title.x = element_blank())
print(wykres)
(Ryc. 2.) Wartość inflacji w Słowenii w latach 2004 - 2023
Analiza wskaźników inflacji oraz Produktu Krajowego Brutto (PKB) per capita dla lat 1995 – 1999 w przypadku pięciu krajów, które dawniej tworzyły Jugosławię, została przedstawiona w załączonych tabelach. Obserwując przedstawione wskaźniki, można zauważyć, że Słowenia wykazuje najwyższy oscylujący w okolicach 11 tys USD poziom PKB per capita w analizowanym okresie. Powodem takiego stanu rzeczy jest najprawdopodobniej trwający w tamtym okresie konflikt zbrojny między państwami byłej Jugosławii. Słowenia z racji na swoje położenie i dość jednolitą strukturę narodowościową uniknęła uwikłania w jakiekolwiek działania wojenne. Kolejną przyczyną znacznie większej zamożności przeciętnego obywatela Słowenii w stosunku do reszty bratnich krajów jest wspomniana wcześniej lepsza sytuacja ekonomiczna Słowenii jeszcze za czasów istnienia Jugosławii. (Tab 1.)
Podobne wnioski można wysunąć w stosunku do inflacji w latach 1995 – 2003. Dla Słowenii i w tych latach wystąpił zauważalny spadek o ponad 7 pkt procentowych między 1995 a 2003. Podobna sytuacja wystąpiła w Macedonii. Temu krajowi również udało się uniknąć zaangażowania w trwające w tym okresie konflikty zbrojne na Bałkanach. porównania w Chorwacji inflacja w tym okresie utrzymywała się względnie na tym samym poziomie około 4%. Wysoka inflacja w Serbii prawdopodobnie została spowodowana sankcjami jakie zostały na nią nałożone z racji uznania jej za głównego agresora w konflikcie bałkańskim (Tab. 2.)
Po zestawieniu ze sobą inflacji i PKB per capita możemy zauważyć że w larach 2004 – 2023 bardzo często zdarzały się lata gdzie Słowenia uzyskiwała wartość w okolicach 2% z PKB per capita między 23 500 USD a 26 000 USD. Ciekawe są lata 2010 i 2013 kiedy to procent inflacji był taki sam a uśredniony dochód na osobę prawie identyczny, kolejno: 1,8% oraz 23 129 USD w 2010 i
23 508 USD. Możemy też zauważyć że w tym przedziale czasowym w roku 2023 Słownia miała analogicznie wysoką inflacje (drugi najwyższy wynik, najwyższa w 2022) i najwyższe PKB per capita. Oznacza to że dynamiczny rozwój gospodarki z jednoczesnymi wysokimi kosztami życia. Interesujące są także lata 2015 i 2018. W obu tych latach mamy do czynienia z deflacją i jednoczesnym niskim PKB per capita co oznacza zahamowanie rozwoju gospodarczego i niski poziom inwestycji w tych latach. (Ryc. 3.)
= left_join(dane, tabela, by = "year")
gdppercap_infl_merge
ggplot(gdppercap_infl_merge, aes(x = pkb_value , y = inflation))+
geom_hline(yintercept = 0, linetype = "solid", color = "darkgrey", size = 1)+
geom_point()+
geom_text_repel(aes(label = year), vjust = -0.75, size = 2.5)+
labs(title = "Rozkład PKB per capita w stosunku do inflacji",
x = "PKB per capita (w tys USD)",
y = "Inflacja (w %)") +
scale_y_continuous(labels = scales::percent_format(scale = 1))
(Ryc. 3.) Stosunek wartośći inflacji do PKB per capita w Słowenii w latach 2004 - 2023
Analiza wykazała, że na tle innych państw południowosłowiańskich w latach po rozpadzie Jugosławii Słowenia była najbardziej stabilnym ekonomicznie państwem. Udało się jej utrzymać poprzez uniknięcie wojny w latach 90-tych przyzwoity poziom PKB mieszczący się w granicach 11 tys USD per capita oraz stabilnie zmniejszającą się inflację.
Dużo korzyści przyniosło jej wstąpienie do Unii Europejskiej w 2004 roku. Zapewniło jej to wysoki wzrost poziomu zamożności przeciętnego obywatela. W dodatku inflacja w Słowenii przez większość czasu od dołączenia do Unii utrzymywała się na bardzo stabilnym poziomie do czasu nagłego wzrostu w okresie pandemicznym. Obecnie inflacja w Słowenii wykazuje obiecujący trend spadkowy. Wszystkie te czynniki sprawiły, że obecnie Słowenia jest najzamożniejszym krajem pośród byłych państw socjalistycznych.